Książka, która wspięła się na wyżyny dziwności | Narzeczona księcia, William Goldman

Czołem Piraci!

Nie chce pisać tej recenzji. Nie wiem jak. Nie umiem zacząć (co chyba widać)… ale jak mus, to mus. Mam nadzieje, że mi wybaczycie, bo coś czuję, że będzie tu pełno sprzeczności. Ale co ja poradzę na to, że ta książka jest ich pełna? Zapraszam was do poznania Narzeczonej księcia autorstwa Williama Goldmana.

Może najpierw wyjaśnię co i jak jeśli chodzi o autorów książki.  Bo sprawa jest zawile popieprzona. Dawno, dawno temu niejaki S. Morgenstern napisał powieść pt. Narzeczona księcia. Klasyczna opowieść o wielkiej miłości i wielkiej przygodzie pióra S. Morgensterna (przyznajcie, miał chłop fantazję, co widać już po tytule xD). Wiele lat później pewien mężczyzna przeczytał tę opowieść swojemu dziesięcioletniemu, choremu na zapalenie płuc synowi. Dzieciak zakochał się w historii o narzeczonej księcia, prosił ojca, aby czytał mu ją ponownie, raz za razem. Tym chłopcem był William Goldman – dziś sławny scenarzysta filmowy. Minęły kolejne lata, Goldman dorobił się żony i syna. Na dziesiąte urodziny chłopca postanowił dać mu w prezencie egzemplarz Narzeczonej księcia (daruję sobie pisanie pełnego tytułu, dobrze?) licząc na to, że spodoba mu się tak samo, jak jemu samemu gdy  był w jego wieku (coś mi się pląta składnia -,-). Niestety, syn Goldmana powiedział, że książka jest nudna. Zdziwiony scenarzysta sam sięgnął po powieść… i faktycznie okazała się nudna, zupełnie inna, niż ta, którą pamiętał. Okazało się bowiem, że ojciec Goldmana nie czytał mu powieści w całości, a jedynie te fragmenty, w których toczyła się wartka akcja. Pomijał wszelkie poważne, barwne opisy, charakterystykę dworskich rodów itp. Co więc zrobił William Goldman? Ano postanowił skrócić powieść S. Morgensterna. Wyciął z niej to wszystko, co pominął jego tata, zostawił wyłącznie część fabularną w stanie nienaruszanym. I właśnie to jest treść Narzeczonej księcia – są to posklejane w jedną całość fragmenty powieści Morgensterna, niezmieniane, nie ulepszane. Nic do nich nie dodano, nic nie dopisano. Wydaje mi się, że powinniście o tym wiedzieć, bo to dość istotne.

(Moi Drodzy, tu powinien pojawić się opis fabuły, ale go nie będzie. Moim zdaniem ten okładkowy robi ludzi w konia, a wszystkie te, które usiłowałam sama napisać były albo beznadziejnym niedomówieniem, albo zdecydowanie za dużo zdradzającym bełkotem. TO trzeba przeczytać po prostu 😵)

Autor chyba też zdawał sobie z tego sprawę, ale mu się chronologia popierniczyła. Na pierwszych czterdziestu stronach książki znajdziecie bowiem przedmowę opowiadającą… matko kochana, pytanie brzmi o czym ona NIE opowiada! Goldman snuje historię tego, jak wyglądało kręcenie ekranizacji Narzeczonej księcia, tłumaczy troszkę źródła sporu z rodziną Morgensterna, opowiada o swoim wnuku… Szczerze? Jeśli chcecie czytać ten wstęp, to zróbcie to dopiero PO przeczytaniu książki. Po pierwsze – Goldman bezczelnie mówi w nim o wydarzeniach z książki robiąc tym samym okropne spoilery! (Chociaż nie wiem, czy to istotne, ale do tego wrócimy za chwilkę.) Po drugie: ten wstęp skutecznie może zabić w was chęć dalszego czytania. Ja po kilku stronach uznałam, że chrzanie to, wrócę do niego, jak skończę, bo nic z tego nie rozumiałam.

Przekartkowałam więc książkę do strony czterdziestej (plus/minus), na której pojawia się śliczna mapka, przewróciłam stronę… a tam kolejny wstęp! Nosz do jasnej cholery, ten trwał do strony siedemdziesiątej ósmej (i ten przeczytałam, bo bałam się, że dalej znów czeka mnie jakaś mowa i skończy się na tym, że pominę całą książkę xD).

A więc pierwszą rzeczą, której nie sposób  przeoczyć jest fakt, że ta powieść nie ma czterystu siedemdziesięciu sześciu stron. Książka owszem, ale sama Narzeczona księcia liczy sobie chyba nawet mniej niż trzysta. Myślicie, że ryłam się w obliczeniach (473-78=395)? Nic z tych rzeczy. Po prostu na kocu dostajemy kolejną opowieść z życia autora (w tej pojawia się Stephen King, nawet mnie zaciekawiła), a po niej pierwszy rozdział drugiego tomu Narzeczonej księcia -  Dziecko Buttercup­,  również w wersji skróconej przez Goldmana. Ja osobiście czuję się troszkę oszukana, bo po opisie spodziewałam się baśniowej opowieści o miłości, pełnej przygód i humoru… a dostałam jakieś ścinki. Jak na mój gust takie informacje powinny znaleźć się w opisie na okładce, bo przecież to piekielnie istotne, a nie każdy czytelnik kupując tę książkę będzie wiedział, że kryje się za nią tak zawiła historia autora. I że na dobrą sprawę „autor” to dość dużo powiedziane.

Jako że strasznie się rozgadałam, to teraz postaram się streszczać (wierzycie, że to ma szanse się udać? Ja nie xD).

Kiedy już dotarłam do „treści właściwej”… dostałam kopniaka prosto w brzuch. Akcja mnie skopała. Goldman faktycznie postawił na szybki bieg zdarzeń – w przeciągu kilkunastu stron rodzi się nam wielka miłość (zajmuje jej to jakieś dwa akapity), miłość ta zostaje wzgardzona i umiera (kolejny akapit, może półtora), po czym jednak odradza się i odżywa (ze trzy akapity) tylko po to, aby na końcu zakochanych rozdzielił los. Później wcale nie jest wolniej, właściwie wręcz przeciwnie. Akcja pędzi jak lokomotywa z wierszu Tuwima. Albo jak Struś Pędziwiatr. Pomiędzy kolejnymi wydarzeniami dostajemy jakieś minimalne opisiki, aby ogarnąć gdzie dzieje się akcja, ale generalnie wszystko kręci się wokół plot twistów (które ja znałam w znacznej części przez idiotyczną przedmowe…). Jak dla mnie jest to zarówno zaleta, jak i wada. Z jednej strony bowiem czyta się to bardzo szybko i kartek ubywa pierunem, a z drugiej na dłuższą metę ten natłok wydarzeń męczy i dość ciężko jest się nimi nacieszyć, poczuć emocje towarzyszące bohaterom, bo zanim wczujemy się przykładowo w krwawy pojedynek, to on się kończy; nim poczujemy smutek z powodu śmierci bohatera X, ten sobie zmartwychwstaje albo dzieje się inne ważne zdarzenie, które przyćmiewa jego śmierć. Sami musicie ocenić, czy dla was taki stan rzeczy będzie bardziej plusem, czy minusem. Bo to wszystko kwestia gustu.

Niewątpliwą zaletą tej książki są towarzyszące nam nieustannie wtrącenia –zarówno Goldmana, jak i Morgensterna. Ten pierwszy co jakiś czas dorzuca swoje komentarze pisane kursywą, aby móc odróżnić je wyraźnie od powieści. Podobało mi się to, bo dzięki temu czułam się tak, jakby ktoś na bieżąco rozmawiał ze mną  o czytanej książce, dyskutował na temat bohaterów, itp. Normalnie brakuje mi tego, bo jednak rzadko zdarza się, abym dokładnie w tym samym czasie czytała to samo, co ktoś z moich znajomych. A tu dostałam szanse rozmowy z samym autorem! W dodatku Goldman pisze bardzo lekko i z dziwny humorem, który do mnie trafia. Było to nietypowym, ale bardzo miłym bonusem. Drugi z panów z kolei w swoją powieść powpychał niezliczone nawiasy (może zauważyliście, a może nie, ale w tej recenzji też nimi szastam. Trochę celowo. Chyba się zaraziłam od Morgensterna. Ale on robi to lepiej, niestety xD), a w nich swoje uwagi i dopowiedzenia, zawsze pełne humoru, a często też sarkazmu. Zdecydowanie podobał mi się ten zabieg, był fajnym urozmaiceniem i sprawiał, że uśmiechałam się pod nosem gdy wdziałam absurdalne komentarze Morgensterna.

Co do bohaterów książki, to są potwornie, karykaturalnie wręcz przerysowani.  Wiecie co jest największym paradoksem? To jest dobre. Te postacie zbudowane na dwóch-trzech cechach, takie nieskomplikowane i przewidywalne idealnie mi tu pasowały. Nie będę zbytnio się nad nimi rozwodzić, bo… kurcze, sami ogarniecie je w kilka minut już po pierwszym spotkaniu z nimi. Mamy tu głupawego osiłka (mojego ulubieńca nr2), nieco infantylną, ale za to piękną dziewczynę, która zostaje narzeczoną księcia. Książę jest brutalem z hoplem na punkcie polowań i wojny. I tak dalej, i tak dalej. Każdego z bohaterów Narzeczonej księcia da się właściwie opisać jednym zdaniem, serio. Mi tam to nie przeszkadzało, bo widziałam i rozumiałam celowość tego zabiegu. Jednak jeśli w książkach liczy się dla was dobra, ciekawa kreacja postaci, to raczej odradzam branie się za tę historię.

Mam wrażenie, że to najmniej logiczna i najbardziej pochrzaniona książka, jaką w tym roku czytałam (mamy dopiero marzec, wiem. Jednak ciężko to będzie przebić). Tu logika nie ma znaczenia. Wydarzenia i ich wytłumaczenia są absurdalne, i chyba właśnie o to w tym wszystkim chodzi. Ja po kilkunastu stronach przestałam doszukiwać się w tym wszystkim sensu. Czytałam w trybie „wyłączonego myślenia”, bo inaczej bym zdurniała. Tu prawa życia i śmierci są jedynie umowne, czas też się jakoś dziwnie zagina, ludzie mogą żyć po kilkaset lat, a wyglądać na młodzieniaszków, inni mogą wracać zza grobu, jeszcze inni potrafią sobie najzwyczajniej wyprosić życie u śmierci… cuda się tam dzieją. I znów – to z pewnością jest celowy zabieg. I ponownie – mi to się w jakiś dziwaczny sposób nawet podobało (chociaż nie zawsze). I raz jeszcze – to już tylko od was zależy, czy jesteście w stanie zaakceptować fakt, że logika w tej książce poszła się… kochać xD

Nie wiem, co jeszcze mogłabym dodać. Gdybyście zobaczyli moje zapiski z tego, co myślę o tej książce, to złapalibyście się za głowy. To był kosmos. Absurdalny, dziwny, groteskowy kosmos. Jedno czego jestem pewna to fakt, że nie jest to książka, która spodoba się każdemu. Wręcz przeciwnie – mam wrażenie, że trafi ona do serc nielicznych. Czy trafiła do mojego? Tylko częściowo. Chyba była dla mnie zbyt dziwna. Chyba oczekiwałam czegoś zupełnie innego. I… chyba przeżyłam najdziwniejszy (książkowy) zawód w moim życiu. Mehhh. Czy polecam wam Narzeczoną księcia? Cholera, tak. Ale musicie dobrze przemyśleć, czy to powieść dla was. Mała podpowiedź: jeśli podobało wam się Ferdydurke Gombrowicza, to szanse na to, że twór Goldmana przypadnie wam do gustu są ciut większe. Nie wiem jak lepiej wam doradzić. Jestem w kropce. Wybaczcie.

Ale to wyszło dziwne. Zrozumieliście w ogóle coś z mojego monologu? Mam nadzieję, że mimo tego całego chaosu jakoś daliście radę :’)  To jak będzie? Ryzykujecie? Nie? Czekam na wasze komentarze!

Buziaki ;*

Ula

Za książkę dziękuję wydawnictwu Jaguar ;)